خبرنگار

خبرنگارکیست ؟

خبرنگار کسی است که با اتکا به ذوق و استعداد شخصی ، پس از گذارنیدن دورهٔ آموزش تخصصی و همچنین با توجه به مسئولیت اجتماعی که این پیشه بر گردن او می‌گذارد ، وظیفه بدست‌آوردن ، آماده‌کردن ، گردآوری و سامان‌دادن اخبار و انتقال آنها را با وسایل ارتباط جمعی  ( مطبوعات ، رادیو ، تلویزیون و خبرگزاری ) به مخاطبان بر گردن دارد .

برپایهٔ اعلامیه سازمان یونسکو ، خبرنگاران باید کوشش کنند تا اخباری که در اختیار عموم می‌گذارند درست ، دقیق و معتبر باشد و در درستی اخباری که به دست می‌آورند ، پژوهش و اندیشه کنند . خبرنگاران نباید حقیقتی را عمداً تحریف یا خراب کنند و نیز هیچ گونه مطلبی را نباید از دید مردم پنهان نگهدارند .

ویژگی‌ های یک خبرنگار

خبرنگار باید رسانه‌ای را که در آن کار می‌کند ، بشناسد . از ظرفیت و کارایی آن آگاه باشد . ماهیت رسانه و توان خبررسانی آن باید برای او روشن باشد . اگر از خبرنگاری بپرسند خبری را که تهیه کرده‌ای برای چه رسانه‌ای است ؟ ( رادیو ، تلویزیون ،  مطبوعات یا خبرگزاریها ) باید پاسخ دقیق او منطبق باشد با شناختی که از هر کدام از رسانه‌ها دارد . هر چه شناخت خبرنگار از رسانه‌ای که در آن کار می‌کند بیشتر باشد ، دقیق تر عمل خواهد کرد . نگاه بی اعتنا و بیان سرد و مصنوعی برخی از خبرنگاران و در نتیجه گزارش خنثی یا کم اثر آنها ناشی از ضعف شناخت از توان رسانه‌است . امروز خبرنگاران بزرگ « رسانه » را « قدرت » می‌دانند و با این دیدگاه وارد عرصه خبر و خبرنگاری می‌شوند . بنابراین خبرنگار باید رسانه را بشناسد ، بعد برای آن کار کند .

خبرنگار باید تفاوت « خبر » و « رویداد » را بداند و از سیر تحول یک « رویداد » به « خبر » آگاه باشد . اگر از خبرنگاری بپرسند « خبر چیست ؟ » او باید از جایگاه یک صاحب نظر و یک کارشناس خبر اظهار نظر کند ؛ نه اینکه کلمات حفظ شده‌ای را باز گوید با این گمان که خبر را تعریف کرده ‌است . خبرنگاری که خبر را نمی‌شناسد ، چگونه می‌تواند به صحت و جامعیت آن پی ببرد ؟ شناخت خبر مستلزم شناخت اوضاع سیاسی جهان و جامعه‌ است .

چهره و لحن گفتار برخی از خبرنگاران در جلوی دوربین نشان از بیگانه بودن آنها با عمق خبری است که در صحنه آن قرار دارند . خبرنگار باید بداند که مخاطب و بیننده خبر تا چه اندازه برای شنیدن و دیدن گزارش خبری او حساس و هوشیار است . هر چه شناخت خبرنگار از خبر بیشتر و از نیازها و حساسیت‌های مخاطب آگاه باشد ، در تهیه و تولید و نگارش و بیان خبر دقیق تر عمل می‌کند .

خبرنگار باید خبرگزاریهای مختلف جهان بویژه غول‌های خبری جهان را بشناسد . این شناخت به نگاه و فکر او وسعت می‌بخشد . وقتی به راز موفقیت خبرگزاریهای جهان پی برد و دانست که همه چیز در گرو عملکرد درست خبرنگاران آنها بوده ‌است ، به جایگاه و حساسیت کار خود بیشتر پی می‌برد .

مهارت ارتباطی از دیگر ویژگیهای خبرنگار است . ارتباط با همه چیز و همه کس ، تقریباً بدون محدودیت . خبرنگار باید بتواند خود را با صحنه تصادف ، زلزله ، سیل ، آتش سوزی ، جنگ ، مسابقات ورزشی ، جشن‌های ملی و مذهبی ، مراسم ویژه ، راهپیمایی‌ها و نمونه‌های مرتبط وفق دهد و مرتبط سازد . همچنین بتواند با کودک خردسال ، نوجوان ، جوان ، پیر ، کارگر و کارمند ، هنرمند ، قهرمان ، دانشمند ، افراد مثبت و منفی ارتباط برقرار کند . او باید بتواند هم با پسر و دختر خردسالی که تازه به مدرسه وارد شده گفتگو کند و هم با پیرمرد و پیرزن ۹۰ ساله‌ای که در خانه سالمندان دوران سخت زندگی خود را سپری می‌کند ، هم کلام شود . خبرنگار این مهارت ارتباط کلامی و غیر کلامی را باید بیاموزد در غیر این صورت مصاحبه ‌های مضحکی به دست خواهد داد .

آشنایی با نگارش و تنظیم خبر ، خبرنگار را در نوشتن متن خبر یا مخابره آن موفق می‌کند . امروزه خبرگزاریها و رسانه‌ها و بخش‌های ممتاز خبری به کلمات و واژه‌ها و عبارت‌های خبری بسیار توجه دارند . بار روانی برخی از کلمات تأثیر ویژه دارند . نگارش درست و بدون غلط و رعایت زبان معیار و ایجاز در جمله بندی مهارتی است که خبرنگار باید با آن آشنا باشد . همراهی و هماهنگی کلمات و تصاویر ، نگارش خبر را دقیق تر می‌کند . رعایت سه کلمه برای هر ثانیه تصویر و انتخاب بهترین و مؤثرترین کلمه به تصاویر خبری جذابیت می‌بخشد . تنظیم خبر نیز اولویت بندی مفاهیم خبری براساس اهمیت هر مفهوم است که خبرنگار در این زمینه بخشی از کار را برعهده دارد .

بیان مناسب ، داشتن سلامت اندام گفتاری و صدای مناسب و لحن خبری و غیرمصنوعی از دیگر ویژگیهای خبرنگار است . تنفس درست ، جنس صدا و استفاده درست از صدا و انتخاب لحن مناسب برای بیان ، از مهارت‌های خبرنگاران آموزش دیده ‌است . برخی از خبرنگاران صدای خبری مستقلی دارند که مخاطبان به آن صدا و شیوه بیان علاقه‌مند هستند . خبرنگار برای دستیابی به بیان نافذ خبری باید جدی باشد و تلاش کند .

چیرگی بر احساسات : خبرنگاران موفق رسانه‌های بزرگ در گزارش‌های خبری تسلیم احساسات خود نمی‌شوند . همدردی و همدلی با مخاطب با احساساتی شدن متفاوت است . فراموش نشود که حضور خبرنگار در صحنه خبر برای عینیت بخشیدن به خبر است ؛ نه تحریک احساسات . مردم نیازی به دیدن صحنه‌های احساس خبرنگار ندارند ؛ آنچه آنها می‌خواهند دقت ، صحت و جامعیت خبر در اسرع وقت است .

بداهه گویی ، مهارت ممتازگفتاری است که خبرنگار براثر مطالعات و تمرین‌های بیانی به آن می‌رسد . گاهی لازم است خبرنگار از متن آماده‌ای که تهیه کرده ‌است جدا شود و از خود چیزی بگوید . این لحظات غافلگیر کننده که کم نیستند ، مهارت زبانی خبرنگار یا عجز او را آشکار می‌کنند . خبرنگار باید برای اینگونه صحنه‌ها آماده باشد .